کد مطلب:20203 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

از آنجا كه هيچ انساني بي عشق، انسان نيست، چه بايد كرد كه عشق به عشق الهي تبديل شده و انسان را به قله هاي علم و معرفت و كمال رهنمون گردد؟

هر كه را جامه ز عشقي چاك شد

عشق هايي كز پي رنگي بُوَد

زانكه عشق مردگان پاينده نيست

عشق زنده در روان و در بصر

عشق آن زنده گزين كو باقي است

عشق آن بگزين كه جمله انبيا

او ز حرص و عيب كلي پاك شد

عشق نَبْود، عاقبت ننگي بود

چون كه مردن سوي ما آينده نيست

هر دو مي باشد زغنچه تازه تر

وز شراب جان فزايت ساقي است

يافتند از عشق او كار و كيا

عشقي بقا و دوام دارد كه اصل باشد. عشقي اصيل است وريشه در ابديت دارد كه كمال معشوقش ازلي و ابدي باشد. ازليت و ابديت ويژة خدا است و هر كسي و هر چيزي كه متصل به خدا است و پرتوي از آن نور مطلق است، با اعتبار موصول، به ابدي و ازلي متصف مي باشد، چه اين كه كل شيء هالك الاّ وجهه. انبيا و امامان و اولياي الهي (صلوات الله عليهم) چون وصل به خدا هستند و وجه الله مي باشند، زندة هميشه جاويدند.

حقيقت عشق و عشق حقيقي در همة هستي جريان دارد. حقيقت عشق و متعلق آن و محبوب همة عشاق جهان يك چيز بيش نيست. اگر چه شعور ظاهري اكثر انسان ها، از آن آگاهي ندارد و به اشتباه چون تشنه در پي سراب، به دنبال معشوق نماياني رفته اند كه اصل و بقا ندارند،اما شعور باطني و جان آنان با جان جانان آشنا است.

راه و رسم عاشقي:

عشق ورزي مانند همة اميال دروني، نيازمند فضاي مناسب براي پرورش و پردازش است تا شكوفه و گل دهد.

اگر بستر مناسبي براي ظهور اين ميل مقدس فراهم گردد، عاشق به وصال معشوق واقعي خواهد رسيد. در غير اين صورت، معشوق نمايان بدلي جا خوش خواهند كرد.

از اين رو است كه در جهان به جاي يك معشوق معشوق ها وجود دارد و هر گروهي به چيزي يا كسي مي نازد و عشق مي ورزد، كه براي گروه ديگر جذبه اي ندارد، بلكه گاهي با آن سر جنگ هم دارند.

عاشق خدا گشتن، نيازمند وجود شرايط و فراهم ساختن زمينه هاي مناسب است. بايد ويژگي ها و شايستگي هاي لازم را در خود ايجاد نمود تا مورد عنايت معشوق قرار گرفت.

راه و رسم عاشقي را مي توان از معناي اصيل عشق فهميد؛ عشق در اصل از عشقه (نام گياهي است كه در فارسي به آن پيچك مي گويند) گرفته شده است. اين گياه به هر چيزي برسد، دور آن مي پيچد و به تدريج آن را احاطه مي كند. وقتي حب و علاقه شدت پيدا كند و همانند پيچك، جان و روح محبّ را به تسخير خويش در آورد، آن را عشق مي نامند و آن فرد را عاشق گويند.

جالينوس مي گويد: در مغز انسان سه جايگاه ويژه قرار دارد: يكي مخزن تخيل است، دومي جايگاه فكر و سومي ظرف ذكر و يادآوري است.

عاشق به كسي گويند كه لحظه اي خيال و فكر و ذكرش از معشوق جدا نباشد. عشق و هجران معشوق آن چنان قلب و جان و روح عاشق را مسخّر نمود، كه آب و خواب و غذا را از او گرفته و او به چيزي جز معشوق نمي انديشد و كسي جز او را نمي بيند. هر كسي چنين نيست،عاشق نيست.5

آري عاشق خدا كسي است كه قلب و جانش مسخّر و مطيع خدا باشد. تا رماني كه از خود پرستي و هواپرستي بيرون نيامديم و دل و جان را به خداي تعالي نسپرديم، به ناحق لاف دوستي مي زنيم.

تا تو در بند خويشتن باشي عشق بازي دروغ زن باشي

عاشق آيينة صفات معشوق و جلوة اخلاق واوصاف او است.

عاشق خدا، در آغاز بادي او را بشناسد و بنگرد مطلوب و خواست او چيست؟ او چه چيزي را مكروه مي دارد و از چه كاري و اخلاقي بدش مي آيد؟ حركت در مسير خواستة محبوب است كه فاصله ها را كم مي كند و حصار هجران و دوري را بر مي دارد و عاشق را به وصال معشوق مي رساند.

اطاعت و عبوديت است كه انسان را به رتبة عشاق حقيقت نايل مي گرداند.

چگونه مي توان بدون عشق به عبادت عاشق معبود گشت؟ امام صادق(ع) مي فرمايد: افضل الناس من عشق العباده و عانقها؛6 برترين مردم كسي است كه به عبادت عشق بورزد و با عبادت معانقه نمايد و ملازم آن باشد.

امام سجاد(ع) مي فرمايد: العبوديه جوهرهٌ كنهها الربوبيّه؛ بندگي گوهري است كه باطنش خدايي و خداوندگاري است.

چرا در تشهد نماز، ابتدا شهادت به عبوديت خاتم الانبيا مي دهيم، سپس رسالت او را گواهي مي كنيم؟ مي گوييم و اشهد أنّ محمّداً عبدُهُ و رسولُه چون شرف نبي مكرّم در بندگي او بود.

آيا نخوانده اي آن آيه از قرآن را كه شيطان در مقابل بندة خدا اظهار عجز و ناتواني مي كند و مي گويد: به عزتت سوگند! كه تمام انسان ها را گمراه خواهم كرد، مگر بندگان مخلصت را؟7 يعني آنان كه دل از غير بريدند و براي تو خالص گشتند.

مخلص آن بندة عاشقي است كه هر دو عالم را يك باره از دل برون كرده، تا غير او را نبيند و محبّتِ هيچ چيزي حتي بهشت در دل او نباشد. ادامة پاسخ به پيوست ارسال مي گردد.